تئـــــوری و پراتـــــیک انـــــقلابی

عکس من
"ما به شکل گروه فشرده ی کوچکی در راهی پر از پرتگاه و دشوار دست یکدیگر را محکم گرفته و به پیش می رویم. دشمنان از هر طرف ما را در محاصره گرفته اند و تقریباً همیشه باید از زیر آتش آنها بگذریم. اتحاد ما بنابر تصمیم آزادانه ی ما است. تصمیمی که همانا برای آن گرفته ایم که با دشمنان پیکار کنیم و در منجلاب مجاورمان در نغلطیم که سکنه اش از همان آغاز ما را به علت این که به صورت دسته ای خاصی مجزا شده نه طریق مصالحه بلکه طریق مبارزه را بر گزیده ایم، سرزنش نمود اند.(...)! بلی، آقایان، شما آزادید ...هر کجا...دلتان می خواهد بروید ولو آنکه منجلاب باشد؛ ما معتقدیم که جای حقیقی شما هم همان منجلاب است و برای نقل مکان شما به آنجا حاضریم در حدود توانائی خود کمک نمائیم. ولی در این صورت اقلاً دست از ما بر دارید و به ما نچسبید و کلمه ی بزرگ آزادی را ملوث نکنید. زیرا که آخر ما هم "آزادیم" هر کجا می خواهیم برویم و آزادیم نه فقط علیه منجلاب بلکه با هر کس هم که راه را به سوی منجلاب کج می کند، مبارزه نمائیم!"(چه باید کرد؟)- لنین

۱۳۹۰ آذر ۱۳, یکشنبه

زیر بنا و رو بنا


زیر بنا یا پایۀ اقتصادی یک جامعه عبارت است از ساخت اقتصادی یا مجموعۀ روابط تولیدی جامعه در یک مرحلۀ معین از تکامل آن، اصطلاحات چون زیر بنا (انفراستروکتور)، نظام اقتصادی، پایۀ اقتصادی و ساخت اقتصادی همه به یک مفهوم بوده و مترادف یکدیگرند.

رو بنای جامعه یا "سوپراستروکتور" عبارت است از مجموع ساخت سیاسی – قضایی و ساخت ایدئولوژیکی (ایدئولوژی اجتماعی) که بر روی  پایۀ اقتصای بنا می شود و با این زیر بنای اقتصادی متناسب است (مثل دولت، سایر نهاد های سیاسی جامعه، سیستم قضایی، ایدئولوژی های سیاسی، هنر، فلسفه و مذهب و...)

از وحدت یک زیر بنای اقتصادی و یک رو بنای معین اجتماعی، یک نظام اجتماعی معین که "فورماسیون اجتماعی" نیز نامیده می شود، به وجود می آید. رابطۀ میان زیر بنا اقتصادی و رو بنا یک رابطۀ دیالکتیکی است. به طور کلی، زیر بنای اقتصادی نقش عمده و قاطع را ایفا می کند. ماهیت زیر بنای اقتصادی ماهیت رو بنا را تعیین می کند. به هر گونۀ معینی از زیر بنا، شکل معینی از رو بنا تعلق می گیرد. مثلاً در جوامع برده داری، فیودالی یا سرمایه داری، طبقات استثمارگر در زندگی اقتصادی جامعه یک موقعیت مسلط و غالب را اشغال می نمایند و از اینرو محتوای اساسی و عمدۀ رو بنای جامعه نیز عبارت از سلطۀ سیاسی و ایدئولوژیکی همان طبقات استثمارگر خواهد بود.

تغییر زیر بنای اقتصادی جامعه تغییر در رو بنای آن را نیز معین می کند. وقتی یک زیر بنای اقتصادی نوین جایگزین زیر بنای اقتصادی کهن گردید، یک رو بنای جدید نیز به شکلی اجتناب ناپذیر، ولی البته با سرعتی بیش و یا کم، جایگزین رو بنای قدیمی می گردد. این یک قانون عینی تکامل تاریخ بشری است. در عین حال، رو بنا به شکل منفعل و غیر فعال به وسیلۀ زیر بنا تعیین نمی شود. رو بنا دارای استقلال نسبی نسبت به زیر بنا بوده و به نوبۀ خود بر آن تاثیر متقابل می گذارد. یک رو بنای فاسد تشکیل یک نیروی ارتجاعی را میدهد که برای حفظ زیر بنای کهن و جلوگیری از تکامل زیر بنای نوین به کار می رود. در حالیکه به عکس، یک رو بنای پیشرفته به مثابۀ یک نیروی مترقی شرایط مساعد از میان رفتن زیر بنای کهن را فراهم می آورد و برای پرورش زیر بنای نوین شرایط مساعد را فراهم می آورد. این موضوع به ویژه در جامعۀ سوسیالیستی و تحت حاکمیت دیکتاتوری پرولتاریا اهمیت خاصی می یابد و ضرورت ادامۀ انقلاب و انقلاب در رو بنا و به طور کلی انقلاب فرهنگی را ایجاب می کند.
*****
بر گرفته از کتاب مبانی و مفاهیم مارکسیسم

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

اشتراک در: نظرات پیام (Atom)

آمار مشاهده کننده ها

پر بیننده ترین ها