متافزیک از نظر معنی لغوی عبارت است از شناخت آنچیزی که
ماورای طبیعت و جهان محسوسات است. متافزیک جهان بینی و اسلوب مخالف و متضاد با دیالکتیک است.
ویژگی متافزیک اینست که جهان را از یک نظر گاه
منفرد، یکجانبه و ساکن نگریسته، همه چیز ها را در جهان همواره جدا از
یکدیگر و برای همیشه بی تغییر می داند و بر آنست که حتی اگر تغییری هم در کار
باشد، فقط به صورت افزایش یا کاهش کمی یا تغییر مکان صورت می گیرد. دلیل این تغییر
را هم نه در داخل بلکه در خارج از شئی و پدیده و ناشی از تحریک یک عامل خارجی
جستجو می نماید. انگلس می گوید: "(متافزیک) در مقابل اشیای منفرد، ارتباط
آنها را و در مقابل بودن آنها، شدن و از میان رفتن آنها را، و در مقابل سکونشان،
حرکت شان را فراموش می کند. درختان جلوی مشاهدۀ جنگل را می گیرند."
در یک دوران طولانی از تاریخ، متافزیک همواره به ایده آلیسم
وابسته بوده است. در عین حال، ماتریالیسم میکانیکی قرون 17 و 18 اروپا نیز ماهیت
متافیزیکی دارد.
متافیزیک به وسیلۀ فیلسوفان قدیم به معانی مختلفی به کار
رفته است، اما علیرغم این اختلافات، به طور کلی متافیزیک به معنی دانش ماده، روح،
شعور، خدا، زمان، مکان وغیره بوده است. از آنجائی که این مسایل، مسایل اساسی فلسفه
هستند، بنابر این متافیزیک به نام "فلسفۀ اولی" نیز نامیده می شود. اما
پس از رشد بی سابقۀ علوم از قرن 17 به بعد، به ویژه در قرن 18 و پیدایش ماتریالیسم
مکانیکی، متافیزیک به صورت یک تفکر موهوم، ضد علمی و جدا از واقعیت در نظر گرفته
شد و مورد تمسخر و تحقیر واقع گردید. آنگاه کانت و طرفدارانش و فیلسوفان "پوزیتیویتیست"
به نفی متافیزیک بر خاستند و پس از آن هگل با تکامل دادن یک سیستم دیالکتیکی ایده
آلیستی ضربۀ عظیمی به متافیزیک وارد آورد. معهذا، جوهر واقعی متافیزیک فقط با
پیدایش دیالکتیک ماتریالیستی مارکسیستی افشائ گردید.
*****
بر گرفته از کتاب مبانی
و مفاهیم مارکسیسم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر